Cơn Sốt Vàng Mới: Công Cụ Số và Trí Tuệ Nhân Tạo Đang Hồi Sinh Các Mỏ Bỏ Hoang

Trong ngành khai thác mỏ, những quyết định trị giá hàng tỷ đô la thường dựa trên dữ liệu từ... những dãy bảng tính Excel trải dài, từ những ngày tháng mà các kỹ sư trẻ tuổi dành hàng giờ liền ghi chú lõi khoan trong kho lạnh giá. Như nhà địa chất David Newton chia sẻ: "Chỉ cần một lỗi nhỏ trong việc ghi chú, hệ quả có thể kéo dài đến tận cuối chuỗi giá trị." Điều đáng nói, rất nhiều người nhập dữ liệu lại là nhân viên trẻ tuổi và ít kinh nghiệm nhất dự án.

Với bối cảnh giá vàng toàn cầu tăng hơn 160% trong thập kỷ qua, riêng sáu tháng gần nhất đã tăng gần 30% và vượt mốc 3.500 USD/ounce, các mỏ từng bị bỏ hoang nay bỗng dưng trở thành "kho báu" đáng giá. Tuy nhiên, khai thác lại mỏ không đơn giản như bật công tắc đèn – các doanh nghiệp cần câu trả lời chính xác cho lượng vàng còn lại, vị trí, chi phí khai thác cũng như tác động môi trường.

Cơ Hội Vàng Giữa Kỷ Nguyên Chuyển Đổi Số

"Khi vàng tăng giá, bài toán kinh tế của khai khoáng thay đổi hoàn toàn," Newton phân tích. Những mỏ bị bỏ không vì chi phí cao nay được xem xét lại, nhờ sự ra đời của các nền tảng số như Seequent Evo – hệ sinh thái dữ liệu mỏ dựa trên nền tảng đám mây. Evo không chỉ tận dụng dữ liệu lịch sử, đồng bộ hóa thông tin theo thời gian thực mà còn tích hợp trí tuệ nhân tạo và học máy để tìm kiếm, phân loại và đưa ra hướng phân tích tối ưu cho từng dự án địa chất.

Từ "Sổ Tay Giấy" Đến Trí Tuệ Nhân Tạo

Rất nhiều mỏ vàng từng đóng cửa từ thập niên 60 đến 80 do giá vàng thấp, chi phí khai thác cao; dữ liệu về chúng chủ yếu còn nằm rải rác trên giấy tờ hoặc file Excel cũ. Ngày nay, các doanh nghiệp đang số hoá và tổ chức lại kho dữ liệu này nhờ sự hỗ trợ của Seequent, giúp "phục dựng" bức tranh tổng thể tài nguyên còn sót lại. Nhờ đó, kho báu bị quên lãng được "hồi sinh" và khai thác hiệu quả nhờ các công cụ hiện đại.

Dữ Liệu Chất Lượng: "Vàng Trên Vàng"

Cuộc mưu sinh dưới lòng đất khởi đầu với một câu hỏi cốt lõi: "Đào ở đâu?". Câu trả lời phụ thuộc vào chuỗi dữ liệu, từ khoan khảo sát - ghi nhận mẫu, lưu ảnh chụp, đến phân tích hóa nghiệm. Bộ sản phẩm của Seequent như MX Deposit giúp ghi nhận dữ liệu chuẩn xác, lưu trữ an toàn trên đám mây; Imago hỗ trợ chụp ảnh chất lượng cao và tự động nhận diện đặc điểm địa chất bằng máy học; Leapfrog Geo dựng mô hình 3D lòng đất, còn Leapfrog Edge tính toán trữ lượng tài nguyên. Mỗi bước đều yêu cầu độ chính xác và tính minh bạch cao – vì một sai sót nhỏ cũng có thể ảnh hưởng đến giá cổ phiếu của doanh nghiệp sở hữu mỏ!

Các Nền Tảng Hệ Sinh Thái Mở

Seequent đang dẫn đầu xu hướng kết nối các công cụ riêng biệt thành một nền tảng dữ liệu thống nhất – điều mà Evo hiện thực hoá nhờ môi trường làm việc hợp tác hoàn toàn trên đám mây. Tại sự kiện PDAC 2025, Evo được mệnh danh là "phá vỡ mọi giới hạn dữ liệu", cho phép mọi thành viên, từ kỹ sư địa chất tới quản lý cấp cao, cùng chia sẻ, cập nhật và khai thác kiến thức mỏ mà không còn rào cản định dạng dữ liệu hay kiến thức chuyên sâu.

CEO Seequent khẳng định: "Chúng tôi mang tới một nền tảng phá bỏ lối mòn, tạo giá trị vượt trội cho các khách hàng trong ngành khai khoáng." Không chỉ tối ưu khai thác, Evo còn giúp dữ liệu liên thông, sẵn sàng phục vụ các ứng dụng mô phỏng song sinh số (digital twin) tương tự như nền tảng iTwin của Bentley ở bề mặt hạ tầng, nay lan đến lớp đáy lòng đất.

Thế Hệ Công Cụ Mỏ Số Tương Lai

Bên cạnh Evo là làn sóng công cụ mới như BlockSync, nâng cấp quá trình quản lý hàm lượng khoáng sản thông qua mô hình lưới động thời gian thực, giúp mọi thành viên truy cập, cập nhật và đối soát dữ liệu cùng lúc. Driver, một giải pháp dựa trên máy học, hỗ trợ phân tích hướng cấu trúc từ dữ liệu lỗ khoan, nhận diện nhanh xu thế địa chất tiềm ẩn mà phân tích truyền thống dễ bỏ sót. Nhờ đó, các quyết định đầu tư, khai thác trở nên tinh gọn, chính xác và hiệu quả hơn bao giờ hết.

Lợi Ích Kép: Kinh Doanh Chắc, Phát Triển Bền Vững

Kỹ thuật mô hình hóa chính xác không chỉ giúp tiết kiệm chi phí – nhờ đào ít đá thu nhiều vàng hơn – mà còn bảo vệ môi trường khi làm giảm phát thải và diện tích khai thác. Tại Canada, ở những vùng đất của cộng đồng bản địa First Nations, việc "hồi sinh" mỏ còn tạo thêm công ăn việc làm, cơ hội đào tạo và phát triển kinh tế cộng đồng. Đây thực sự là bước tiến mới, nơi chuyển đổi số giúp cả doanh nghiệp lẫn xã hội cùng hưởng lợi.

Khai Thác Mỏ Thời Số Hóa

Ngành khai thác mỏ đang rời xa sổ giấy, các mô hình rời rạc và phán đoán mang tính kinh nghiệm; bắt đầu bước vào kỷ nguyên hợp tác dữ liệu số, mô hình thực tế sống động và phân tích tăng cường bằng trí tuệ nhân tạo. Với Seequent Evo, từng bước trong quy trình – từ khoan khảo sát đến quyết định đầu tư – đều nằm trong một hệ sinh thái số kết nối, minh bạch và linh hoạt. Tảng đá thô ngày xưa giờ trở thành dữ liệu chuẩn xác, tạo ra giá trị chưa từng có cho doanh nghiệp cũng như ngành công nghiệp khai khoáng bền vững.